නුදුරු අනාගතයේදී ලොව ඇතිවෙතැයි සිතන බළශක්ති අර්බුධයට මෙන්ම ෆොසිල ඉන්ධන දහනයෙන් සිදුවන පරිසර විනාශය අවම කිරීමටත් හොඳ විසඳුමක් ලෙස හයිඩ්රජන් හඳුනාගෙන තිබුණේ දශක ගණනාවකට පෙර සිටය. එහෙත් හයිඩ්රජන් ප්රායෝගික ඉන්ධනයක් ලෙස යොදාගැනීමට හැකි තාක්ශණය නිර්මාණය කිරීමට විද්යාඥයින් පසුගිය දශක කිහිපයම ගත කරන්නට විය.
විශේෂයෙන් මෝටර් රථ ධාවනය සඳහා හයිඩ්රජන් යොදාගැනීමට ඇති හැකියාව පිලිබඳව බොහෝ පර්යේෂණ සිදුකෙරුණි. ඉතාමත් පිරිසිදු ලෙස දහනය වී ජලවාශ්ප පමණක් අපද්රව්යයක් ලෙස පිටකරන හයිඩ්රජන් ඉන්ධනය ඉතා සැහැල්ලු වායුවක් වීමත්, ක්ශණයෙකින් ගිණිගන්නා අන්තරායකාරී ද්රව්යයක් වීමත් නිසා හයිඩ්රජන් මෝටර් රථ ඉන්ධනයක් ලෙස භාවිතා කිරීම ප්රායෝගිකව අපහසු විය.
එහෙත් වසර විසි තිස් ගණනක පර්යේෂණ හා සංවර්ධන කටයුතු වල ප්රථිපලයක් ලෙස ටොයොටා සමාගම 2014 දෙසැම්බරයේදී හයිඩ්රජන් වලින් ධාවනය කල හැකි ලොව ප්රථම වාණිජමය වශයෙන් අලෙවි වන හයිඩ්රජන් මෝටර්රථය වන ටොයෝටා මිරායි රථය නිර්මාණය කලේය. "ටොයොටා මිරායි"රථය මුලින්ම වෙළඳපොලට එක්වන්නේ අමෙරිකාවේ ප්රාන්ත අතරින් පරිසර දූෂණය පිටුදැකීම සඳහා නීති දැඩිම ප්රාන්තය වන කැලිෆෝනියා ප්රාන්තයේය.
ප්රායෝගිකව හයිඩ්රජන් භාවිතාකිරීමේ තාක්ශණික බාධක එලෙස බිඳවැටෙද්දී හයිඩ්රජන් භාවිතයට ඇති තවත් ප්රභල බාධකයක් වූයේ හයිඩ්රජන් නිශ්පාදනයේදී ඇති අධික පිරිවැයයි. අමෙරිකාව ඇතුලු ඉරිඟු නිශ්පාදනය බහුලව සිදුකරන රටවල් ඉරිඟු ආධාරයෙන් හයිඩ්රජන් නිපදවීම ආරභ කොට තිබුණද එය එතරම් කාර්යක්ශම නොවීය. ඉරිඟු ගසේ ඉවතලන කොටස් බැක්ටීරියා ආධාරයෙන් පැසවීමට බඳුන්කොට (fermentation) හෝ කාර්මික උත්ප්රේරක (industrial catalysts) භාවිතයෙන් හයිඩ්රජන් නිශ්පාදනය කල හැකි වුවද, එම ක්රියාවලි මගින් ඉරිඟු ශාක කොටස්වල අඩංගු සයිලෝස් සීනි (xylose plant sugar)වලින් 30-60 අතර ප්රමාණයක් පමණක් හයිඩ්රජන් බවට හර්ඣවා ගැනීමට හැකිවිය.
ෂෙල් ඉන්ධන සමාගමේ මූල්ය දායකත්වයෙන් මේ අකාර්යක්ශමතාවය පිලිබඳව පර්යේශණ පැවැත්වූ අමෙරිකාවේ වර්ජිනියා ටෙක් සරසවියේ පර්යේෂකයින් පිරිසක්, ඉවතලන ඉරිඟු ශාක කොටස්වල අඩංගු සයිලෝස් සීනිවලින් 100%ක්ම හයිඩ්රජන් බවට හැරවීමේ ක්රමවේදයක් සොයාගෙන ඇත. මේ අනුව හයිඩ්රජන් නිශ්පාදනයේ පිරිවැය වේගයෙන් අඩුවනු ඇතැයි විද්යාඥයින් පවසනවා.
මෙම පර්යේෂණ ප්රථිපල හැකිතාක් ඉකමණින් වාණිජකරණය කිරීම මගින් දැනට ලොව ආර්ථිකය යැපෙන, ක්ශයවෙමින් යන ෆොසිල ඉන්ධන වෙනුවට පුනර්ජනනීය ඉන්ධනයක් වන හයිඩ්රජන් මත යැපෙන "හයිඩ්රජන් ආර්ථිකයක්"බවට පත්කල හැකි බව මෙම පර්යේෂණ කණ්ඩායමේ ප්රධානී මහාචාර්ය පර්සිවාල් සැන්ග් පවසනවා.
විශේෂයෙන් මෝටර් රථ ධාවනය සඳහා හයිඩ්රජන් යොදාගැනීමට ඇති හැකියාව පිලිබඳව බොහෝ පර්යේෂණ සිදුකෙරුණි. ඉතාමත් පිරිසිදු ලෙස දහනය වී ජලවාශ්ප පමණක් අපද්රව්යයක් ලෙස පිටකරන හයිඩ්රජන් ඉන්ධනය ඉතා සැහැල්ලු වායුවක් වීමත්, ක්ශණයෙකින් ගිණිගන්නා අන්තරායකාරී ද්රව්යයක් වීමත් නිසා හයිඩ්රජන් මෝටර් රථ ඉන්ධනයක් ලෙස භාවිතා කිරීම ප්රායෝගිකව අපහසු විය.
එහෙත් වසර විසි තිස් ගණනක පර්යේෂණ හා සංවර්ධන කටයුතු වල ප්රථිපලයක් ලෙස ටොයොටා සමාගම 2014 දෙසැම්බරයේදී හයිඩ්රජන් වලින් ධාවනය කල හැකි ලොව ප්රථම වාණිජමය වශයෙන් අලෙවි වන හයිඩ්රජන් මෝටර්රථය වන ටොයෝටා මිරායි රථය නිර්මාණය කලේය. "ටොයොටා මිරායි"රථය මුලින්ම වෙළඳපොලට එක්වන්නේ අමෙරිකාවේ ප්රාන්ත අතරින් පරිසර දූෂණය පිටුදැකීම සඳහා නීති දැඩිම ප්රාන්තය වන කැලිෆෝනියා ප්රාන්තයේය.
TOYOTA MIRAI |
ෂෙල් ඉන්ධන සමාගමේ මූල්ය දායකත්වයෙන් මේ අකාර්යක්ශමතාවය පිලිබඳව පර්යේශණ පැවැත්වූ අමෙරිකාවේ වර්ජිනියා ටෙක් සරසවියේ පර්යේෂකයින් පිරිසක්, ඉවතලන ඉරිඟු ශාක කොටස්වල අඩංගු සයිලෝස් සීනිවලින් 100%ක්ම හයිඩ්රජන් බවට හැරවීමේ ක්රමවේදයක් සොයාගෙන ඇත. මේ අනුව හයිඩ්රජන් නිශ්පාදනයේ පිරිවැය වේගයෙන් අඩුවනු ඇතැයි විද්යාඥයින් පවසනවා.
මෙම පර්යේෂණ ප්රථිපල හැකිතාක් ඉකමණින් වාණිජකරණය කිරීම මගින් දැනට ලොව ආර්ථිකය යැපෙන, ක්ශයවෙමින් යන ෆොසිල ඉන්ධන වෙනුවට පුනර්ජනනීය ඉන්ධනයක් වන හයිඩ්රජන් මත යැපෙන "හයිඩ්රජන් ආර්ථිකයක්"බවට පත්කල හැකි බව මෙම පර්යේෂණ කණ්ඩායමේ ප්රධානී මහාචාර්ය පර්සිවාල් සැන්ග් පවසනවා.