පසුගිය දිනක මට මයික්‍රෝසොෆ්ට් නිර්මාතෲ බිල් ගේට්ස් මහතාගේ පෞද්ගලික බ්ලොග් අඩවිය වන "ගේට්ස්-නෝට්ස්"අඩවියට පිවිසීමේ අවස්ථාව අහම්බෙන් මෙන් ලැබුණා. මීට පෙර එම අඩවියට පිවිස නොතිබු නිසාත්, ඔහු ගැන විශාල ගෞරවයක් තිබෙන නිසාත් මම එම අඩවියේ බොහෝ ලිපිවල ආරම්භය හෝ කියවන්නට උත්සහ කලා. ගේට්ස්-නෝට්ස් බ්ලොගය පිරී තිබුනේ බිල් ගේට්ස් හා ඔහුගේ බිරිඳ මෙලින්ඩා ගේට්ස් විසින් ආරම්භකරන ලද බිල් ඇන්ඩ් මෙලින්ඩා පදනම විසින් සිදුකරන විවිධ ක්‍රියාකාරකම් මෙන්ම නූතන ලෝකයේ දරිද්‍රතාවය පිටුදැකිය හැකි විවිධ තාක්ශණයන් විස්තර කෙරෙන ලිපිවලින්.
මේ අතරින් ඔහු 2014 ඔක්තෝම්බර් 22 ලියන ලද මඤ්ඤොක්කා පිලිබඳ කෙටි ලිපිය මා සිත්ගත්තා. ඔහු එම ලිපියෙන් මඤ්ඤොක්කා තුන්වන ලෝකයේ සමහර රටවල්වලට කොතරම් වැදගත් දැයි පෙන්වාදුන්නා.
ඔහු පවසන අන්දමට මඤ්ඤොක්කා නියඟයට ඔරොත්තුදෙන අතර නිසරු පසෙහිද හොඳින් වැඩේ. එමෙන්ම බොහෝ කාලයක් මඤ්ඤොක්කා අල නොගලවා පොලොවේ තිබෙන්නට හරින්නට හැකිවීමෙන් නියඟය සමග අප්‍රිකානු රටවල් වෙලාගන්නා එන සාගතයටද හොඳ විසඳුමකි.
2011දී ටැන්සානියාවේ කල සංචාරයකදී, ටැන්සානියානු ගොවීන් උදය, දවල් හා රාත්‍රී ආහාරවේල් තුනට විවිධ අයුරින් සකස්කරන ලද මඤ්ඤොක්කා යොදාගන්න ආකාරය අධ්‍යයනය කලේය. මඤ්ඤොක්කා පිලිබඳව ඔහුගේ උනන්දුව වැඩිවන්නට පටන්ගෙන ඇත්තේ ඒ සමගය.
ටැන්සානියාවේ මඤ්ඤොක්කා වලට ඇති ප්‍රධානම ගැටලුව මැසි වර්ගයක් විසින් පතුරුවන වෛරසයක් මගින් මඤ්ඤොක්කා අලය කුණුවීමට පටන් ගැනීමයි. මෙම රෝගය නිසා ටැන්සානියාවේ දිලිඳු පවුල්වලට සිය ආහාරය සඳහා වගාකරන මඤ්ඤොක්කාවල අස්වැන්න ප්‍රමාණවත් නොවීමෙන් ඔවුනට අපහසුවෙන් හම්බකර ගන්නා මුදල් අමතර අහාර මිලදීගැනීම සඳහා වැයවීමෙන් ඔවුන් තවත් දිලිඳුවේ.
මෙම ගැටලුව විසඳීම සඳහා බිල් හා මෙලින්ඩා පදනමේ මූල්‍ය ආධාරයෙන් අප්‍රිකාවේ, අමෙරිකාවේ හා වෙනත් රටවල පර්යේෂණ පවත්වාගෙන යන බව බිල් ගේට්ස් පවසයි.
 |
| බිල් හා මෙලින්ඩා ගේට්ස් ටැන්සානියාවේදී |
බිල් ගේට්ස්ගේ උනන්දුව නිසාම, මෙම සරල, නිතර දෙවේලේ හමුවන ශාකය ගැන තවදුරටත් කියවා තොරතුරු රැස්කරන්නට මට සිතුනා. ඉන් තොරතුරු බිඳක් පහත සටහන් වනවා.
කසාවා, මැනියොක් හා ටැපියෝකා ලෙස විවිධ රටවල හඳුන්වන මඤ්ඤොක්කා දකුණු අමෙරිකාවේ උපත ලැබූ ශාඛයක් වනවා. වී හා බඩ ඉරිඟු වලට පසුව තුන්වන ලෝකයේ බොහෝ ජනයා සිය කාබොහයිඩ්‍රේට් අවශ්‍යතා සපුරාගන්නේ මඤ්ඤොක්කා ආධාරයෙන් බව විකිපීඩියා පවසනවා. මඤ්ඤොක්කා ආධාරයෙන් කුසපුරවා ගන්නා ජනගහනය මිලියන 500ක් බවට ගණන් බැලෙනවා. නිසරු පසෙහි හොඳින් වැඩීමත්, නියඟයට ඔරොත්තුදීමත් නිසා මඤ්ඤොක්කා වල වැදගත්කම තවත් වැඩිවෙනවා.
වසර 10,000කට පමණ පෙර බ්‍රසීලයේ ආදිවාසීන් මඤ්ඤොක්කා වගාකරන්නට පටන්ගන්නට ඇතිබව අනුමාන කෙරෙනවා. දකුණු හා මධ්‍යම අමෙරිකානු ආදිවාසීන් වන ඉන්කාවරුන්, ඇස්ටෙක් වරුන්, ඔල්මෙක්වරුන් මඤ්ඤොක්කා වගාකල බවට පරාග දත්ත සාක්ශි දරණවා.
මඤ්ඤොක්කා අප්‍රිකාවට හඳුන්වාදෙන ලද්දේ බ්‍රසීලයෙන් ඒවා අප්‍රිකාවට රැගෙන ගිය පෘතෘග්‍රීසි වෙළෙන්දන් විසින් 16 වැනි ශතවර්ශයේදීයි. සමහරවිට ලංකාවට මඤ්ඤොක්කා හඳුන්වා දෙන්නට ඇත්තේද ලංකාව යටත්කරගෙන සිටි පෘතෘග්‍රීසීන් විසින් වන්නට ඇති. මධ්‍යම හා දකුණු අමෙරිකාව ආක්‍රමණය කොට යටත්කර ගත් ඔවුන් මඤ්ඤොක්කා ලෝව පුරා ව්‍යාප්තකරන්නට ඇති.
ලොව වාර්ශික මඤ්ඤොක්කා නිශ්පාදනය ටොන් මිලියන 250ක් පමණ වන අතර ප්‍රධාන මඤ්ඤොක්කා අපනයනකරු වන්නේ නයිජීරියාවයි. තායිලන්තය වියලි මඤ්ඤොක්කා පෙති අපනයනයෙන් මුල්තැන ගන්නවා.
උක්ගස හා සීනි බීට් පැලෑටියට පසු වැඩිම කාබොහයිඩ්‍රේට් ප්‍රමාණයක් ඇති ආහාරය වන්නේ මඤ්ඤොක්කා අලයයි. මඤ්ඤොක්කා අල පසතුල නරක්නොවී සෑහෙන කාලයක් තිබෙන්නට හරින්නට පුලුවන් බැවින් එය ඉතා වැදගත් ආහාර සංචිතයක් ලෙස බොහෝ අප්‍රිකානු රටවල ගොවීන් යොදාගන්නවා.