රුසියාවේ මොස්කව් නුවර ස්වභාවික විද්යා පර්යේෂණ ආයතනයේ භූවිද්යාඥයෙකු වන ආචාර්ය ඇලෙක්සැන්ඩර් කොයිටිපින් හා තවත් පර්යේෂණ සහයකයින් තිදෙනෙකු තුර්කියේ ෆිර්ජියන් නිම්නයේ දක්නට ලැබෙන අත්භූත භුසටහන් පිලිබඳව කරන ලද දීර්ඝ අධ්යයනයකින් පසුව ඒවා මීට වසර මිලියන 12/14 කාලයකට පෙර පෘථිවියේ විසූ (හෝ පිටසක්වලින් මෙහි පැමිණ පදිංචිවූ) අතිශය දියුණු සිශ්ඨාචාරයක වැසියන් රෝද හෝ කැටපිලර් ට්රැක් වැනි උපක්රමයක් මතින් ධාවනයවූ, විශාල බරකින් යුතු, යුධ ටැංකි වැනි රථ ධාවනයෙන් ඇතිවූ බවට කල්පිතයක් ගොඩනගනවා.
තෙත්වූ හෝ මඩවූ යමහල්-අලු (volcanic ash) මතින් මෙම රථ ගමන් කිරීම නිසා මේ සටහන් ඇතිවී ඇති බව ආචාර්ය ඇලෙක්සැන්ඩර් පවසනවා. මෙම සිදුවීම වසර මිලියන 12/14කට පෙර සිදුවූ නිසා එය මානව සිෂ්ඨාචාරයක් විය නොහැකි බවත් ඈත අතීතයේ පෘථිවියේ හටගෙන දියුණුවේ හිණිපෙත්තට ගියත් වෙනත් ජීවී කොට්ඨාශයක් හෝ පෘථිවියට පැමිණ සැරිසැරූ පිටසක්වල ජීවීන් විශේෂයක් මෙම සටහන් තබන්නට ඇතැයි ඔහු අනුමාන කරනවා.
ආචාර්ය ඇලෙක්සැන්ඩර් පවසන අන්දමට තෙත යමහල් අලු මත වසර මිලියන ගණනකට පෙර තබන ලද ඩයිනසෝර පා සටහන් විශාල ප්රමාණයක් ලොව විවිධ ස්ථාන වලින් හමුවී ඇති අතර, එවැනි සටහන් වසර මිලියන ගණනක් සුරැකී තිබීමේ ක්රියාවලිය විද්යාත්මකව තහවුරුවී තිබෙනවා.
"මේ රෝද සටහන් සුරැකී තිබෙන්නේත්, වසර මිලියන ගණනකට පෙර තබන ලද ඩයිනසෝර පාසටහන් සුරැකී තිබෙන ආකාරයටමයි...." - ආචාර්ය ඇලෙක්සැන්ඩර් කොයිපිටින්
ආචාර්ය ඇලෙක්සැන්ඩර් පවසන අන්දමට මෙම රෝද සටහන, මානව ඉතිහාසයට පෙර ඇරඹි දියුණු ශිෂ්ඨාචාරයක් පිලිබඳව ලොව පුරා තැන් තැන්වලින් හමුවන විවිධ සාක්ශිවලට එකතුකල හැකි තවත් එක් සාක්ශියක්. මෙම රෝද සටහන් පැහැදිලිවම කෘත්රිම ආකාරයට සිදුවී ඇති අතර, මෙවැනි භූ සටහන්වල වයස නිර්ණය කිරීමේ ක්රියාවලිය විද්යාත්මකව පැහැදිලියි. ඩයිනසෝර පා සටහන්වල වසය මනින ක්රමයටමයි මේ රෝද සටහන් වල වයස මැනිය යුත්තේ.
පැහැදිලිවම කෘතිම ක්රියාවලියකින් සටහන් වී ඇති මේවා පෞරාණික, සමහරවිට මානව නොවන සිශ්ඨාචාරයක ක්රියාකාරකම් වලින් සිදුවුනා යැයි පිලිගන්නට ප්රධාන ධාරාවේ විද්යාඥයින් අකමැතියි. මෙයට එක් හේතුවක් නම්, මෙවැනි අදහස් වලට අනුග්රහදක්වන විද්යාඥයින්ගේ වෘත්තීයමය විශ්වාසනීයත්වය (professional credibility) පිලිබඳව ඔවුන් සේවය කරන විශ්වවිද්යාල හා ඔව්න්ගේ සහෘදයන් (colleagues) ප්රශ්ණකිරීමට පටන් ගැනීමයි. එමෙන්ම එවැනි විද්යාඥයින් පිලිබඳව ප්රධාන ධාරාවේ ජනමධ්ය වාර්තාකරන සිදුකරන්නේද අත්භූත දේ පිලිගන්නා වෘත්තීයමය භාවයන් මිදුනු විපරීතයින් මෙන්. ඒ නිසා තමයි විද්යාත්මක සාක්ශි ඇතිවිට පවා ඔවුන් මේවැනි කල්පිතවල නැඹුරු නොවෙන්නේ.
තෙත්වූ හෝ මඩවූ යමහල්-අලු (volcanic ash) මතින් මෙම රථ ගමන් කිරීම නිසා මේ සටහන් ඇතිවී ඇති බව ආචාර්ය ඇලෙක්සැන්ඩර් පවසනවා. මෙම සිදුවීම වසර මිලියන 12/14කට පෙර සිදුවූ නිසා එය මානව සිෂ්ඨාචාරයක් විය නොහැකි බවත් ඈත අතීතයේ පෘථිවියේ හටගෙන දියුණුවේ හිණිපෙත්තට ගියත් වෙනත් ජීවී කොට්ඨාශයක් හෝ පෘථිවියට පැමිණ සැරිසැරූ පිටසක්වල ජීවීන් විශේෂයක් මෙම සටහන් තබන්නට ඇතැයි ඔහු අනුමාන කරනවා.
ආචාර්ය ඇලෙක්සැන්ඩර් පවසන අන්දමට තෙත යමහල් අලු මත වසර මිලියන ගණනකට පෙර තබන ලද ඩයිනසෝර පා සටහන් විශාල ප්රමාණයක් ලොව විවිධ ස්ථාන වලින් හමුවී ඇති අතර, එවැනි සටහන් වසර මිලියන ගණනක් සුරැකී තිබීමේ ක්රියාවලිය විද්යාත්මකව තහවුරුවී තිබෙනවා.
"මේ රෝද සටහන් සුරැකී තිබෙන්නේත්, වසර මිලියන ගණනකට පෙර තබන ලද ඩයිනසෝර පාසටහන් සුරැකී තිබෙන ආකාරයටමයි...." - ආචාර්ය ඇලෙක්සැන්ඩර් කොයිපිටින්
ආචාර්ය ඇලෙක්සැන්ඩර් පවසන අන්දමට මෙම රෝද සටහන, මානව ඉතිහාසයට පෙර ඇරඹි දියුණු ශිෂ්ඨාචාරයක් පිලිබඳව ලොව පුරා තැන් තැන්වලින් හමුවන විවිධ සාක්ශිවලට එකතුකල හැකි තවත් එක් සාක්ශියක්. මෙම රෝද සටහන් පැහැදිලිවම කෘත්රිම ආකාරයට සිදුවී ඇති අතර, මෙවැනි භූ සටහන්වල වයස නිර්ණය කිරීමේ ක්රියාවලිය විද්යාත්මකව පැහැදිලියි. ඩයිනසෝර පා සටහන්වල වසය මනින ක්රමයටමයි මේ රෝද සටහන් වල වයස මැනිය යුත්තේ.
පැහැදිලිවම කෘතිම ක්රියාවලියකින් සටහන් වී ඇති මේවා පෞරාණික, සමහරවිට මානව නොවන සිශ්ඨාචාරයක ක්රියාකාරකම් වලින් සිදුවුනා යැයි පිලිගන්නට ප්රධාන ධාරාවේ විද්යාඥයින් අකමැතියි. මෙයට එක් හේතුවක් නම්, මෙවැනි අදහස් වලට අනුග්රහදක්වන විද්යාඥයින්ගේ වෘත්තීයමය විශ්වාසනීයත්වය (professional credibility) පිලිබඳව ඔවුන් සේවය කරන විශ්වවිද්යාල හා ඔව්න්ගේ සහෘදයන් (colleagues) ප්රශ්ණකිරීමට පටන් ගැනීමයි. එමෙන්ම එවැනි විද්යාඥයින් පිලිබඳව ප්රධාන ධාරාවේ ජනමධ්ය වාර්තාකරන සිදුකරන්නේද අත්භූත දේ පිලිගන්නා වෘත්තීයමය භාවයන් මිදුනු විපරීතයින් මෙන්. ඒ නිසා තමයි විද්යාත්මක සාක්ශි ඇතිවිට පවා ඔවුන් මේවැනි කල්පිතවල නැඹුරු නොවෙන්නේ.